Szymon Szymankiewicz

„stomachion” - Szymon Szymankiewicz -12 Tatami

fot:Bartek Buśko

      Formalnie „stomachion” to fizyczny obraz przemyśleń  i dociekań matematyka Archimedesa. Uwzględniając prawa logiki oraz matematyczne zależności precyzyjnych obliczeń – powstał KWADRAT podzielony na 14 elementów. Filozofia zamknięta w idealnym podziale proporcji, jest tylko jedną  z wielu prób odnalezienia „idealnego porządku” jawiącego się człowiekowi jako spokój i harmonia rzeczywistości.

„Grecka łamigłówka” staje się pretekstem do zadawania pytań o porządek, chaos, o sens poznawania całości. Stomachion zostaje przeniesiony w inny kontekst i otwiera kolejne znaczenia.

Możliwość percypowania rzeczywistości jako uporządkowanej i ze swej istoty harmonijnej jest perspektywą kuszącą. Jednak przyjęcie tej perspektywy musi zawierać w sobie zgodę na „nieuświadomione” czyli na to co wymyka się tradycyjnemu pojmowaniu. Nieregularne, nie rytmiczne, porozrzucane - wydaje się bałaganem. Mylące bywają bowiem kryteria jakimi posługuje się człowiek czytając porządek rzeczy. Przemyślane działanie zwykło gwarantować ład. A co z działaniem intuicyjnym (lub opartym o przypadek)? Czy jest „ładem nieuświadomionym”, ukrytym pod pozornym chaosem?

Niezrozumienie kodu, według którego został zorganizowany fragment rzeczywistości nie oznacza jego nieistnienia, a poznanie „wszystkich składowych” nie musi przywołać obrazu całości. 

Autor pracy rozważa koncepcję świata, którego prawdziwa istota ukryta jest pod pozornym chaosem. Jedyną możliwością zaś przezwyciężenia bezładu jest konsekwentne poszukiwanie porządku. Odkrycie wewnętrznego geometrycznego planu świata prowadzi w końcu do poznania  „prostej i czystej struktury rzeczywistości” pozbawionej chaosu. Wgląd w tę „ukrytą pod powierzchnią” architekturę, uświadamia głęboką harmonię idealnych proporcji geometrycznych, piękno symetrii oraz stosunków arytmetycznych.

Faktyczne przedstawienie możliwości ułożenia stomachionu i wyczerpanie tych możliwości daje chwilową ulgę i spokój, które są skutkiem złudnego uczucia ogarnięcia całości. Tylko co jest całością?   

Człowiek ciągle próbuje określać sytuacje, w których się znajduje, nieustannie poszukuje „wszystkich rozwiązań” i próbuje uświadomić sobie „wszystkie możliwości”. Stomachion w takim kontekście staje się modelem sytuacji idealnej, dającej upragnione poczucie bezpieczeństwa, będąc jednocześnie modelem jedynie teoretycznym.

Koncepcja ładu rzeczywistości oparta na matematycznym „złotym podziale” upada i rozczarowuje, mając się nijak do społecznych uwarunkowań i realnych okoliczności. A próba „syntezy całości” staje się nieudaną i błędną. Czym wobec tego jest błąd w analizie codzienności?

„Wyczerpanie programu” czyli wyszczególnienie wszystkich możliwości w danej strukturze jest próbą opanowania i poznania sytuacji. Dążenie do tego jest spowodowane nadzieją na zaspokojenie ciągle obecnej niepewności. Według autora pracy, stan niepewności nie pochodzi jednak z trudności w zrozumieniu „całości” (lub nawet fragmentu rzeczywistości), ale z błędnego założenia o możliwości poznania czegokolwiek całkowicie.

Marta Kondratowska